Czym jest price action? Sześć podstawowych aspektów

Nie istnieje jedna poprawna definicja price action. Uważam jednak, że ta najbardziej pojemna jest jednocześnie najbardziej pomocna. Price action to każda reprezentacja ruchu ceny dowolnego instrumentu finansowego, na dowolnym rodzaju wykresu i w dowolnym horyzoncie czasowym.

Spis treści:

Odwzorowanie dowolnego ruchu ceny

Jeden z powyższych wykresów reprezentuje skalę dzienną, inny 5-minutową, a trzeci 1-minutową. Ponadto, jeden z nich przedstawia notowania akcji podczas krachu giełdowego z 1987 roku, drugi to dość współczesny rynek walutowy Forex, a trzeci złoto. Czy wiadomo, który z nich jest którym? Oczywiście, że nie, ponieważ inwestorzy (w tym komputery) handlują na każdym z tych rynków, wykorzystując te same techniki i interwały czasowe. Każdy z wykresów jest po prostu reprezentacją racjonalnego ludzkiego zachowania. (Swoją drogą odpowiedź brzmi: wykres po lewej stronie przedstawia notowania GE podczas krachu z ’87, środkowy 1-minutowe notowania EUR/USD, ten po prawej to rynek złota w ujęciu 5-minutowym).

Każdy rodzaj wykresu jest dobry do handlu

Poniższe grafiki potwierdzają, że nie ma znaczenia, jakiego rodzaju wykresu używa inwestor, ponieważ wszystkie one są innym przedstawieniem tych samych procesów. Na każdym z nich dostrzec można te same, wiarygodne układy transakcyjne.

Każdy tick ma znaczenie

Czasami słyszy się, że traderzy określają niektóre ruchy cenowe jako szum, tak jakby zachowanie rynku było wówczas przypadkowe i nieistotne. To, czego nie rozumieją, to fakt, że rynek jest tworzony przez setki komputerów, które nigdy nie są wyłączone, a zatem nieustannie wykonują obliczenia i realizują transakcje.

Ruchy są bardzo precyzyjne, ponieważ wszystkie algorytmy są świadome kluczowych poziomów wsparć i oporów, które działają jak magnesy. Przyciągają cenę, a kiedy ta już się tam znajdzie, wówczas dochodzi do testu, w wyniku którego rynek może iść w górę bądź w dół, rozpoczynając ruch w kierunku kolejnego magnesu cenowego.

Każda zmiana ceny jest przykładem price action

Czym zatem jest price action? Każdy nawet najmniejszy ruch cenowy jest przykładem price action, przy czym profesjonalni traderzy nigdy nie odrzucają niczego jako nieistotne. Czasami coś pozornie małego może prowadzić do dużego ruchu. Traderzy, którzy rozumieją, co się dzieje na rynku, często będą mieli okazje do wejścia na rynek w początkowej fazie ruchu. W takich sytuacjach stop loss może być bardzo wąski, co oznacza niewielkie ryzyko. Niewielkie ryzyko skutkuje niskim prawdopodobieństwem sukcesu, ale jeśli już uda się zrealizować zysk, wówczas jest on bardzo duży i z nawiązką rekompensuje niskie szanse powodzenia.

Coś bardzo pozornie nieistotnego często prowadzi do silnego ruchu cenowego, jak to miało miejsce tutaj, w ramach wąskiej konsolidacji wyznaczającej maksimum trendu. Podczas konsolidacji dostrzec można drugi szczyt, który uformował się zaledwie tick poniżej poprzedniego.

Czujni traderzy zrealizowali krótkie pozycje tick poniżej świecy sygnalnej, ryzykując 5 ticków, aby uzyskać wielokrotnie większy zysk. Po tym, jak rozpoczął się trend spadkowy, prawdopodobieństwo niższych cen wzrosło i wielu traderów próbowało dołączyć do ruchu po niższych cenach. Duża spadkowa świeca trendowa oznacza, że większość uczestników rynku uznała wyższość niedźwiedzi i że w najbliższym czasie rynek będzie spadał.

Price action odzwierciedla ludzkie instynkty

Każdy z nas dobrze rozumie proces kupowania, sprzedawania oraz szacowania uczciwej ceny. Robimy to za każdym razem, gdy idziemy do sklepu lub sprzedajemy komuś swoje auto. Nasze zachowanie bazuje wówczas na logice, która wynika z procesów adaptacyjnych trwających od tysięcy lat.

Rynek to miejsce, na którym możemy dokonywać kupna bądź sprzedaży danego instrumentu. Jest on całkowicie zależny od racjonalnego ludzkiego zachowania, które z kolei wynika z naszych genów. Price action nie uległo zmianie od początku istnienia rynków, czyli od momentu, kiedy zaczęło dochodzić do pierwszych wymian handlowych. Co więcej, pozostanie w niezmienionej formie, dopóki nie wyewoluujemy do jakieś nowej formy.

Komputery podejmują decyzje szybciej niż my, ale ostatecznie dochodzą do tych samych logicznych decyzji. Price action nie uległo zmianie, mimo że 75% handlu jest obecnie zautomatyzowana.

Trading jest trudny

Każdy początkujący trader szybko odkrywa, że zarabianie pieniędzy na giełdzie jest o wiele trudniejsze, niż pokazują to strony internetowe, książki i reklamy. Jednak osiągnięcie sukcesu w tradingu nie jest niemożliwe.

W dłuższej perspektywie czasowej trading nie jest grą o sumie zerowej, ponieważ gospodarka nieustannie się rozwija (przynajmniej tak było dotychczas). Łączna suma dolarów na rynku akcyjnym jest dziś około 10 razy większa niż podczas krachu w 1987 roku. Jednak w krótszym horyzoncie czasowym, np. kilku tygodni, handlowanie jest grą o sumie zerowej.

Zawsze znajdą się traderzy, którzy konsekwentnie zarabiają pieniądze. To powinno być celem każdego z nas. Wystarczy, że będziemy handlować poprawnie i powtarzalnie. Nie musimy handlować idealnie, ale musimy handlować dobrze, a to jest w zasięgu większości z nas. Trzeba mieć jednak świadomość, że robienie czegokolwiek dobrze, konsekwentnie przez wiele lat jest zawsze trudne, ale wyzwanie to część tradingu. Ludzie lubią rywalizację. Stąd też tak bardzo lubimy grać w tenisa, golfa czy piłkę nożną.

Czar świec i innych wskaźników

Ludzie są z natury pełni nadziei. Chcą wierzyć, że świat jest dobry i sprawiedliwy. Chcą również wierzyć, że odniosą sukces w tym, co robią. Świat handlu wypełniony jest stronami internetowymi, filmami i książkami, które sprawiają, że handel wydaje się łatwy. Przesłanie z nich płynące jest jasne: wszystko, co musisz zrobić, to nauczyć się kilkunastu formacji świecowych lub użyć sekretnego wskaźnika, a zostaniesz bogaty…

Traderzy szybko uczą się, że to nieprawda. Odkrywają, że jedynym sposobem, aby odnieść sukces, jest bardzo ciężka praca, aby zrozumieć, jak zachowują się rynki. Na giełdzie nie ma żadnych tajemnic. Wszystko, co musimy wiedzieć, znajduje się przed nami na monitorze komputera. Zasłanianie tego wskaźnikami lub innymi narzędziami zmniejsza tylko szanse na osiągnięcie sukcesu.

Powyżej zamieściłem 60-minutowy wykres foreksowy pary eur/usd zawierający wiele wskaźników, które znacznie utrudniają poprawną analizę price action. Początkujący często boją się rynku i próbują ukryć to za pomocą pochodnych ceny.

Początkujący czują się komfortowo, gdy posiadają psychologiczną barierę między sobą a rynkiem, ale zamiast chronić przed niebezpieczeństwami, bariera ta uniemożliwia dostrzeżenie tego, co tak naprawdę dzieje się z ceną. To jest właśnie powód, dla którego osiągnięcie zysku na początku giełdowych zmagań jest tak trudne.

Jeśli nie świece lub wskaźniki, to co?

Traderzy słusznie uważają, że Goldman Sachs, firmy HFT i fundusze hedgingowe zbijają fortunę. Jednakże nie używają one do tego celu formacji świecowych i wskaźników. Jak zatem zarabiają skuteczni traderzy?

Skuteczni traderzy indywidualni mogą słuchać traderów technicznych w CNBC. Każdego dnia mówią oni o wsparciach, oporach, kanałach, impecie, poprzednich szczytach i dołkach oraz liniach trendu. Rzadko kiedy słyszy się, aby ktoś wspominał o formacji świecowej lub wskaźniku. Mówią, czy trend jest silny, czy też rynek znajduje się w ruchu bocznym. Wspominają o wyższych szczytach i wyższych dołkach w trendzie wzrostowym oraz o niższych szczytach i niższych dołkach w trendzie spadkowym. Oceniają presję kupna i sprzedaży, prawdopodobieństwo osiągnięcia zysku oraz ryzyko, często mówią o odpowiednim zarządzaniu transakcją, jak np. lokalizacji stop lossów i poziomów realizacji zysku.

Przykładowe poziomy wsparcia i oporu

Rynkowa bezwładność

Traderzy koncentrują się na bieżącej świecy i mają nadzieję, że uda im się przewidzieć, co będzie działo się później. Chyba wszyscy się zgodzą, że najlepszą prognozę jutrzejszej pogody jest to, co dzieje się dzisiaj. Podobnie jest z tradingiem. Świece po prawej stronie, których jeszcze nie widzimy, najczęściej korespondują z tymi, które znajdują się po stronie lewej.

Rynki charakteryzują się pewną bezwładnością i mają tendencję do kontynuowania tego, co robiły wcześniej. Moja zasada 80% mówi, że 80% prób odwrotu trendu kończy się niepowodzeniem. Również 80% prób przełamania kanałów bocznych kończy się niepowodzeniem. Trendy oraz konsolidacje wykazują silną tendencję do bycia kontynuowanymi.

Rynek nieustannie testuje

Rynek nieustannie testuje siłę traderów, którzy mają różne poglądy. W końcu kontrarianie zawsze będą mieli rację, choć skuteczni traderzy wiedzą, że grając przeciwko rynkowej bezwładności, w 80% przypadków będą ponosić stratę. Dlatego też lubią obstawiać przeciwko początkującym traderom i kupować podczas prób zakończenia trendów wzrostowych, oczekując, że te przekształcą się we flagi trendu byka, po których dominująca tendencja będzie kontynuowana; oraz sprzedawać podczas trendów spadkowych, wierząc, że wszelkie cofnięcia okażą się flagami trendu niedźwiedzia. Lubią też kupować nisko i sprzedawać wysoko podczas trendów bocznych, sądząc, że wszystkie silne rajdy i spadki zakończą się niepowodzeniem i powrotem w środek konsolidacji.

Wniosek końcowy

Nie ma nic magicznego w tradingu, a instytucje nie mogą ukryć tego, co robią. Wszystkie ich działania znajdują się przed nami każdego dnia i na każdym wykresie. Nazywa się to price action. Czym zatem jest price action? Kluczem do udanego handlu.

Dobry handel wymaga o wiele więcej pracy niż tylko zapamiętanie garści formacji świecowych lub poleganie na sekretnym wskaźniku. Jeśli jednak trader traktuje swoją pracę poważnie i przykłada się do niej, aby nauczyć się swojego rzemiosła, nagroda może być wszystkim, czym miał nadzieję, że będzie.

Autor: Al Brooks

Temat price action jest bardzo szczegółowo omówiony w książce Ala Brooksa „Analiza price action: odwroty”

Legenda:

• ATH (All Time High) – najwyższa wartość wszech czasów
• HH (Higher High) – wyższy szczyt
• MTR (Major Trend Reversal) – główny odwrót
• DT (Double Top) – podwójny szczyt
• TR (Trading Range) – konsolidacja
• LH (Lower High) – niższy szczyt
• DB (Double Bottom) – podwójne dno