Inwestowanie w złoto – monety bulionowe, sztabki, a może ETFy?
Złoto utożsamiane jest z magazynowaniem bogactwa i wysokiej wartości. Wiele osób szuka w tym kruszcu bezpieczeństwa. Inwestując w złoto, inwestorzy chcą zabezpieczyć oszczędności przed spadkiem wartości pieniądza fiducjarnego. W przeciwieństwie do banknotów kruszców nie można dodrukować. Poprzez swoje ograniczone zasoby zachowują więc dosyć stabilną siłę nabywczą w długim okresie. Dlatego warto się zastanowić, czy opłaca się inwestować w złoto, urozmaicając nim swój portfel inwestycyjny.

Złoto – podstawowe informacje
Złoto jest metalem szlachetnym znanym ze swych praktycznych właściwości. Dzięki charakterystycznej odporności na działanie powietrza oraz kwasów kruszec ten stał się bardzo pożądany. Sprzyjała temu również miękkość/kowalność metalu, ponieważ dzięki temu można było obrabiać go w różne formy. Już przed naszą erą tworzono ze złota artystyczną biżuterię oraz elementy dekoracyjne. Złoto w XIX wieku stało się oparciem dla systemów walutowych. Mimo że aktualnie nie odgrywa już tak ważnej roli w międzynarodowym systemie monetarnym, to nadal duża część złota przetrzymywana jest przez banki oraz rządy.
Poniższy wykres pokazuje, że inwestując w złoto pod koniec lat 90. XX wieku i sprzedając je koło 2012 roku, zyskalibyśmy sześciokrotną wartość. Wynika to między innymi ze spadku wartości pieniądza fiducjarnego, w którym wycenia się zwykle aktywa.

Pandemia COVID-19 wiązała się z dużą niepewnością na rynkach finansowych. Inwestorzy uciekali więc w inwestowanie w złoto, które wydawało się najbezpieczniejszą formą ochrony przed inflacją. W 2020 roku przekroczona została granica 2000 dolarów amerykańskich za uncję.
Co wpływa na ceny złota inwestycyjnego?
Dawniej ceny złota były ustalane przez banki, jednak ze względu na liczne manipulacje postanowiono odejść od tego rozwiązania. Aktualnie cena złota ustalana jest poprzez fixing, nad którym czuwa London Gold Market Fixing. Mechanizm ten oparty jest o notowania realizowane w czasie rzeczywistym. Cena złota podawana jest dwa razy dziennie, o godzinie 10:30 oraz 15:00 czasu londyńskiego. Wyrażona jest w dolarach amerykańskich.
Odwrotna korelacja pomiędzy dolarem amerykańskim a złotem powoduje, że kiedy dolar umacnia się – ceny złota spadają, lecz kiedy wartość dolara spada – wartość złota rośnie. Taką samą zależność można również odnieść do złota i realnych stóp procentowych. Podczas rosnących realnych stóp procentowych odsetki od lokat i obligacji rządowych są wyższe i instrumenty te są bardziej atrakcyjne dla inwestorów. Natomiast podczas obniżek realnej stopy procentowej alternatywne aktywa są coraz mniej atrakcyjne. Wielu inwestorów interesuje się wtedy złotem inwestycyjnym, które magazynuje na czas przejściowych trudności finansowych. Zwiększony popyt sprawia, że cena kruszcu wówczas rośnie.
Poniższy wykres przestawia cenę złota z realnymi stopami procentowymi. Ujemna korelacja potwierdza, że pomiędzy złotem a odsetkami z lokat i obligacji bankowych panuje w zasadzie konkurencja.

Na wykresie widać, jak realnie ujemne stopy procentowe w USA generalnie wpływały korzystnie na notowania królewskiego metalu. Był to na przykład czas szoków naftowych, kiedy inflacja była wyższa niż nominalna stopa procentowa, oraz okres kryzysu finansowego z 2008 roku i kolejnych lat, kiedy FED mocno obniżył koszt pieniądza w celu stymulowania aktywności gospodarczej. To były korzystne warunki do wzrostów cen złota. Z drugiej strony w latach 80. realna stopa była bardzo wysoka, kiedy za czasów Paula Volckera, prezesa FED, postanowiono zwalczyć mocno zakotwiczoną inflację przy pomocy silnie dodatnich stóp procentowych, które utrzymywały się w latach 80. i 90. Jak widać, nie był to dobry czas na rynku złota.
Innych czynnikiem, który wpływa dodatnio na notowania złota, jest rosnąca awersja do ryzyka towarzysząca inwestorom podczas dużych zmienności na rynku finansowych. Kupując złoto inwestycyjne, ludzie szukają pewnej bezpiecznej przystani, która odegra kluczową rolę w ochronie aktywów.
Formy inwestowania w złoto
Według danych z 2021 roku World Gold Council ponad 50% złota wykorzystuje się w jubilerstwie. Jednak decydując się na pozyskanie złota w celach inwestycyjnych, nie warto skupiać się na biżuterii. Należy pamiętać, że przy zakupie złota w formie sztabek i monet bulionowych nie ma konieczności zapłaty podatku VAT. Jednak biżuteria nie zalicza się do złota inwestycyjnego i w związku z jej zakupem cenę należy powiększyć o 23-procentowy podatek. Dodatkowo cena kruszcu jest tylko jedną ze składowych ceny końcowej. Nie można zapominać o kosztach samego wykonania biżuterii. Są to więc szczególnie ważne kwestie przy wyborze formy inwestowania w złoto.
Uzupełniając kwestię podatków, trzeba zauważyć, że złoto inwestycyjne może być uznane jako forma lokowania kapitału. Jeżeli zbycie złota nastąpi co najmniej pół roku od jego zakupu, nie trzeba płacić podatku dochodowego. Dlatego, jeżeli chcemy zdecydować się na inwestowanie w złoto, należy wziąć pod uwagę poniższe formy fizyczne złota oraz instrumenty finansowe.
Sztabki złota
Inwestowanie w złoto wielu osobom kojarzy się ze lśniącymi, dużymi sztabkami złota. Jednak waga sztabek zaczyna się już od jednego grama. Najczęściej spotyka się sztabki jedno- i dziesięciouncjowe. Aktualnie cena jednej uncji złota wynosi 1860,28 dolarów amerykańskich. Zakup fizycznego złota inwestycyjnego może stanowić więc spory wydatek. Stąd tak ważny jest dobór odpowiedniej mennicy. Dobrze, jeżeli będzie ona posiadała akredytację londyńskiej giełdy złota LBMA. Można być wtedy pewnym, że kruszec spełnia liczne wymogi jakościowe i został pozyskany w sposób etyczny. Stanowi więc pewną wartość dla inwestora. Warto jednak dodać, że sam proces akredytacji jest dosyć kosztowny i nie jest warunkiem koniecznym do sprzedaży złota spełniającego wysokie standardy. Przy zakupie lepiej wybrać dostawę z ubezpieczeniem, opcję przechowywania złota w skarbcu lub skorzystać ze skrytek bankowych.

Złote monety bulionowe
Monety bulionowe wybijane są ze złota wysokiej próby i to właściwie masa kruszcu decyduje o cenie tego produktu. Monety bulionowe nie mają nominału, bo to nie on odpowiada za ich wartość. Jednak na każdej monecie powinny znajdować się informacje na temat wagi, oznaczenia kruszcu i jego próby. Dostępnych jest wiele wariantów rozmiarowych. W ofercie mennic znajdziemy zarówno monety 1-uncjowe, jak i ich mniejsze odpowiedniki. Monety o masie 1/10 lub 1/20 uncji są bardziej przystępne cenowo. Do najbardziej rozpoznawalnych monet bulionowych należą:
- Krugerrand
- Amerykański Orzeł
- Kanadyjski Liść Klonowy
- Australijski Kangur
- Filharmonik Wiedeński

Najlepiej zaczynać przygodę ze złotymi monetami od tych najbardziej znanych. Są one znacznie bardziej płynne i najłatwiej będzie nam je sprzedać na rynku wtórnym. Każdy uczestnik rynku może sprawdzić ich autentyczność, ponieważ waga oraz rozmiar dostępne są na całym świecie w katalogu monet.
Warto również zwrócić uwagę, czy mamy do czynienia z monetami bulionowymi czy kolekcjonerskimi. W przypadku monet kolekcjonerskich wielkość emisji jest z góry znana. Wpływa to w późniejszym etapie na cenę, ponieważ ze względu na limitowaną ilość mniejsza dostępność wpływa na wyższą cenę. Monety kolekcjonerskie przeznaczone są przede wszystkim dla osób, które są zainteresowane numizmatyką. Natomiast przy monetach bulionowych odbywa się produkcja masowa. Monety bulionowe to forma lokowania kapitału, a celem jest zabezpieczenie oszczędności przed skutkami inflacji.
Instrumenty finansowe
- Fundusze ETF
Oprócz posiadania złota w formie fizycznej można zainwestować w jednostki funduszu ETF oraz inne instrumenty, które dają ekspozycję na złoto. W przypadku funduszy możemy wybrać taki, który w pełni zabezpieczony jest kruszcem. Mamy do czynienia wtedy z funduszem, który kupuje sztabki złota oraz monety bulionowe. Można również zdecydować się na fundusz, który naśladuje kurs rynkowy złota. W przeciwieństwie do poprzedniego funduszu – ten tylko w niewielkiej części zabezpieczony jest kruszcem fizycznym. Z tego względu obarczony jest zazwyczaj wyższym ryzykiem.
- Kontrakty terminowe
Kontrakty terminowe nie wiążą się zupełnie z zakupem fizycznego złota. Dzięki ich wykorzystaniu inwestorzy mogą zarabiać jedynie na samych zmianach ceny złota. Taka forma przeznaczona jest głównie dla traderów, którzy oczekują krótkoterminowego zysku. Grają oni na spadek lub wzrost kursu, posługując się często dźwignią finansową. Przez to kontrakty terminowe uznawane są za instrumenty o wysokim ryzyku, które mogą wiązać się z szybką utratą zainwestowanych środków.
- Akcje spółek
Akcje spółek wydobywających złoto oraz producentów złota inwestycyjnego są również pewną alternatywą. Możemy zakupić akcje poszczególnego przedsiębiorstwa lub zdecydować się na fundusz ETF, gdzie będziemy mieć ekspozycję na wiele przedsiębiorstw związanych z rynkiem złota. Jednostki takich funduszy będą charakteryzować się mniejszą dynamiką niż w przypadku jednego przedsiębiorstwa, jednak idzie to w parze z niższym ryzykiem.
Podsumowanie
Na kurs złota w 2023 roku wpływ może mieć wiele czynników gospodarczych i geopolitycznych. Niepewność na rynkach z pewnością utrzyma się ze względu na możliwość eskalacji konfliktu na Ukrainie. Możliwe są więc wzrosty cen złota w najbliższych miesiącach.
Przewiduje się, że ze względu na słabnącą inflację w Stanach Zjednoczonych Rezerwa Federalna zakończy zacieśnianie polityki monetarnej. Dodatkowo istnieją obawy o nadchodzącą recesję, co wiąże się z gospodarczym osłabieniem. W związku z tym stopa procentowa, wykorzystywana do walki z inflacją, być może zacznie stopniowo maleć. Oznacza to tym samym, że dolar osłabi się i wpłynie to pozytywnie na ceny złota. Aktualnie wartość złota jest ograniczana przez stopy procentowe. Stąd tak kluczowe dla złota są kolejne decyzje banków centralnych.
Inwestowanie w złoto jest dobrym narzędziem do dywersyfikacji portfela. Często cena złota jest negatywnie skorelowana z rynkami akcji. Podczas, gdy rynki spadają, złoto rośnie. Inwestorzy uważają ten metal szlachetny za swego rodzaju „safe haven”, a więc bezpieczną przystań, która podczas zmienności rynkowych pełni rolę mało ryzykownej inwestycji. Należy jednak pamiętać o tym, że złoto jest aktywem, które samo w sobie nie generuje dochodu. Uzyskanie zwrotu z inwestycji związane jest z aprecjacją ceny. Należy więc zdecydować, czy wolimy w ten sposób chronić swoje oszczędności, czy potrafimy znaleźć skuteczną alternatywę o zbliżonym samym ryzyku.
Autorka: Patrycja Biernat

